به گزارش قدس آنلاین نزدیک به دو هفته دیگر خراسان رضوی وشهر مشهد میزبان میلیونها زائری خواهد شد که به عشق واردات اهل بیت عصمت وطهارت صدها کیلومتر راه را طی کرده اند تا ایام شهادت امام هشتم (ع) را درکنار مرقد مطهرش به سوگواری بپردازند. این درحالی است که زیرساختهای شهرمشهد برای پذیرایی از این جمعیت زائر مهیا نیست و همیشه ازچند روز مانده به دهه پایانی صفر تا چندروز بعد، ظرفیت هتلها ومراکز اقامتی مشهد تکمیل است . حسینیه ها و مساجد نیز عموما میزبان هیاتهایی است که برای سوگواری رهسپار مشهد الرضا شده اند. دراین میان زائران زیادی که به صورت انفرادی با خانواده راهی مشهد شده اند سرگردان خیابانهای شهر شده و گرفتار دست دلالهایی می شوند که برای خانه های مسافر کارمی کنندو مشهدیها به آنها لقب "زوارکش" داده اند.

دراین شرایط که زائران هیچ چاره ای ندارند باید با شرایط عجیب و غریب این خانه های مسافر کنار بیایند. دریافتهای کلان وبی ضابطه ، نبود امکانات رفاهی و بهداشتی لازم و ضروری و درنهایت برخی موارد امنیتی باعث شده تا سرانجام برخی زائران به کلانتری یا سایر نهادها بکشدو مشکلات زیادی بوجود آورد.

طی سالهای گذشته همواره تلاش شده تا این خانه های مسافر ساماندهی شودو درمواردی اندک هم این اتفاق افتاده است اما دربسیاری موارد یا شاید بهتر گفت درعمده موارد این امکان وجود ندارد. خانه هایی که  حتی استانداردهای اولیه یک مکان اقامتی را ندارند درصدر فهرست خانه های مسافر قراردارند و امکان شناسایی و نظارت بر آنها هم دشوار است . بنابراین به نظر میرسد باید برای شناسایی وساماندهی این حجم عمده طرحی نو درانداخت و برنامه ای دیگر نوشت به گونه ای که جذابیت داشته و باعث شود خانه های مسافر داوطلبانه اقدام به ثبت وحضور درسامانه شناسایی کنند.

مسوولان شهری مانند مشهد که هرساله پذیرای میلیونها مسافر و زائر ازاقصی نقاط کشور وحتی جهان است ، اقتصادش برپایه گردشگری بنیان نهاده شده و هرساله برای جذب میزان بیشتری از گردشگران برنامه ریزی میکند ، باید درعمل هم به گونه ای رفتار کنند  که کمترین مشکلات برای زائران بوجود بیاید و علاوه بر ماندگاری بیشتر زائر ، خاطراتی خوش برای انها رقم بخورد به گونه ای که هر زائر یک رسانه تبلیغاتی برای شهر شود.

قطعاوبراساس نظرسنجی های انجام شده اقامت یکی از عمده ترین نیازهای زائران است که باید مورد توجه جدی مسوولان قراربگیرداین درحالی است که به نظر میرسد درفصول پیک زائر ومسافر مشهد خانه های مسافر آنهم از نوع بدون مجوز حرف اول را دراسکان میزنند .

*** پلمب خانه های مسافر

درهمین راستا ، احمد دیناری  رئیس اداره میراث‌فرهنگی شهرستان مشهد گفت:درحال حاضر دو کمیته اجرایی سامان‌دهی مراکز اسکان فاقد مجوز مشهد با مسئولیت اداره میراث‌فرهنگی مشهد و کمیته شناسایی و جلوگیری از فعالیت مراکز اسکان فاقد مجوز در زیرمجموعه کمیته آسیب‎شناسی و رفع ناهنجاری‌های پیرامون حرم مطهر رضوی در حال فعالیت است.

وی با بیان اینکه از ابتدای سال ۹۶ تا کنون بالغ بر ۶۰۰ بازدید نظارتی توسط کمیته اجرایی تحت مسئولیت میراث‌فرهنگی انجام شده‌است افزود: درهمین راستا  برای ۹۱ واحد اخطار پلمب صادر شد و ۳۸۸ واحد پلمب شده‌اند. تعداد مجوزهای صادرشده خانه‌مسافر نیز ۵۰۰ واحد است که در نتیجه سامان‌دهی واحدهای فاقد مجوز و در راستای کاهش پیامدهای منفی فرهنگی، اجتماعی و امنیتی پیرامون حرم مطهر رضوی انجام شده است.

وی با بیان اینکه برای منازل شخصی که در محدوده طرح تملک و تخریب منطقه ثامن قرار دارند، به‌دلیل دارا نبودن استحکام بنا و شرایط نامناسب فیزیکی مجوزی صادر نمی‌شود خاطرنشان کرد: این واحدها چنانچه اقدام به پذیرش مسافر نمایند، برای بار اول اخطار صادر می‌شود و تعهد کتبی مبنی بر عدم پذیرش مسافر اخذ می‌شود و در صورت عدم توجه و پذیرش نسبت پلمب واحد و معرفی به مراجع قضایی اقدام می‌شود.

وی همچنین اظهارداشت : بالغ بر یک‌سوم واحدهای اقامتی کشور، نیمی از تأسیسات گردشگری کشور و بالغ بر 115هزار تخت غیررسمی و 90 هزار تخت رسمی برای هر شب را به خود اختصاص داده است.

همچنین ، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی از ثبت ۳۹ میلیون و ۹۰۷ هزار و ۶۵۹ نفر شب اقامت از ابتدای سال جاری تا ۱۵ مرداد در واحدهای رسمی استان خبر داد.ابوالفضل مکرمی‌فر با بیان این مطلب اظهار کرد: میانگین ضریب اشغال تخت در واحدهای اقامتی رسمی در این مدت ۵۶ درصد بوده است.وی ادامه داد: میزان نظارت و بازرسی از واحدهای اقامتی به صورت مستقل و تلفیقی ۳۸۰۱ مورد بوده است که از این تعداد ۸۱۶ تذکر ، ۲۵۷ مورد اخطار ، ۲۱۰۹ مورد جلوگیری از فعالیت و ۴۴ مورد منجربه صدور اخطار پلمپ و ۳ فقره پلمپ شده است.

دبیر ستاد اجرایی خدمات سفر خراسان رضوی اعلام کرد: میزان ورود گردشگر داخلی در چهار ماهه ابتدای امسال ۱۸ میلیون و ۷۲ هزارو ۶۴ نفر به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۴.۸۶ درصد رشد داشته است.

***موافقان ومخالفان خانه مسافر

اگرچه اکنون نه تنها درمشهد که درسایر شهرهای کشور نیز خانه های مسافر رونق گرفته و بسیاری از مردم درفصول گردشگری خانه یا بخشی از خانه خودرا برای استفاده دراختیار گردشگران قرار داده واز این محل کسب درامد میکنند، اما هنوز دراینکه آیا باید خانه های مسافر را به رسمیت شناخت وانها را ساماندهی کرد یا اینکه باید با فعالیت انها مقابله کرده و این کاررا ممنوع کرد، اختلاف نظر وجوددارد.

مخالفان، فعالیت خانه های مسافر را به نفع صنعت گردشگری کشور در بخش اقامت و پذیرایی نمی دانند و معتقدند با فعالیت این اماکن، به ویژه در شهرهای گردشگرپذیر که برخی از گردشگران ترجیح می دهند از اقامتگاه های استیجاری استفاده کنند، فعالان و سرمایه گذاران صنعت هتلداری و اقامت متضرر خواهند شد.

اما اگر بخواهیم نگاهی مثبت به فعالیت خانه های مسافر داشته باشیم، باید این موضوع را مد نظر قرار دهیم که صنعت گردشگری با وجود گردشگر معنا پیدا می کند و از این رو این حق طبیعی هر گردشگر است که میان انتخاب اقامت در یک هتل، یک خانه استیجاری یا هریک از واحدهای اقامتی دیگر مختار باشد. علاوه بر این، افزایش روزافزون تعداد خانه های مسافر حاکی از وجود تقاضا در این عرصه است؛ چراکه عرضه هر خدمتی در این صنعت از پی تقاضایی شکل گرفته و خواهد گرفت و از این رو فعالیت این اماکن نیز غیرقابل انکار بوده و حذف آنها از بازار گردشگری کشور به نوعی نادیده گرفتن حقوق گردشگران متقاضی اقامت در چنین اماکنی به شمار می رود. در چنین شرایطی بهتر است واقعیت وجودی خانه های مسافر را بپذیریم و بدانیم که فعالیت این واحدها ضرورتی است که باید در راستای احترام به حقوق گردشگران متقاضی تداوم پیدا کند.

* ** بازار هتل ها را کساد کردند

رئیس اتحادیه هتلداران استان خراسان رضوی، فعالیت خانه مسافرها در مشهد را موجب کاهش اقامت مسافران در هتلهای این کلانشهر دانست و افزود: رشد صعودی فعالیت خانه های زائرپذیر به صورت مجاز و غیرمجاز، کاهش چشمگیر اقامت زائران در هتلهای مشهد را موجب شده است.محمد قانعی تعداد خانه های مسافر در این شهر را حدود 6 هزار باب تخمین زد و اظهار داشت: سرمایه گذاران واحدهای اقامتی رسمی با میلیاردها تومان سرمایه گذاری و پرداخت هزینه های متعدد، به علت فعالیت خانه های شخصی زائرپذیر دچار خسران و زیان می شوند.
وی با بیان اینکه هم اکنون به صورت میانگین 65 درصد ظرفیت هتلهای مشهد تکمیل است، گفت: این در حالی است که اینک در اوج زمان مسافرت قرار داریم ولی هتلها برای جذب مسافر خدمات خود را با 40 درصد تخفیف ارائه می دهند.
قانعی گفت: هم اکنون 220 هتل با ظرفیت رسمی 50 هزار نفر در کلانشهر مشهد فعالیت دارند که بخشی از ظرفیت این واحدها در اوج تابستان خالی است.
وی تاکید کرد: به نظر می رسد با جلوگیری از فعالیت خانه مسافرها و الزام به اینکه اول واحدهای اقامتی رسمی و سپس دیگر واحدهای فعال در حوزه اقامت پر شوند، باید از سرمایه گذاران بخش واحدهای اقامتی رسمی حمایت شود در غیر اینصورت با خسارات جبران ناپذیر بخش خصوصی در این زمینه روبه رو خواهیم بود.
درهمین خصوص ، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اینکه تنوع واحدهای اقامتی مشهد در کشور بی نظیر است، افزود: این تنوع به مسافر قدرت انتخاب می دهد و خود عامل بخشی از رفاه مسافران در سفر به این شهر زیارتی است.
ابوالفضل مکرمی فر با اشاره به ضرورت کنترل و نظارت بر روند خدمات دهی کلیه واحدهای اقامتی با هدف تامین رفاه و آسایش مسافران، گفت: در این راستا خانه مسافرها نیز با دریافت مجوز زیر چتر نظارتی قرار گرفته و با واحدهایی که به صورت غیرمجاز فعالیت می کنند، برخورد قانونی صورت می گیرد.
وی بیان کرد: هم اکنون بیش از 600 خانه مسافر در سطح این کلانشهر مجوز یک ساله فعالیت در زمینه اسکان مسافر دارند که دارای بیش از 25 هزار نفر ظرفیت هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی گفت: با توجه به اهمیت کمی و کیفی ارائه خدمات به مسافران، نظارت بر نحوه اسکان در این واحدها بطور کامل و همه جانبه انجام می شود.
مکرمی فر بیان کرد: طرح ساماندهی خانه مسافرها در استانهایی مانند خراسان رضوی، گلستان، گیلان، مازندران، فارس، اردبیل و اصفهان اجرا می شود بنابراین وجود و فعالیت این واحدها تنها منحصر به مشهد نیست و حذف این واحدها نیز به یکباره شدنی نیست.

***خانه مسافر حذف نمیشود

مدیرکل بازاریابی و تبلیغات گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌گوید: «خانه‌مسافر مفهومی نیست که امروز به وجود آمده یا سازمان میراث فرهنگی به فعالیت آن دامن زده باشد؛ بلکه واقعیتی است که از گذشته وجود داشته و با توسعه گردشگری داخلی در کشور از قریب ۱۵ سال پیش به این سو، گسترش یافته است.» محمدباقر نعمتی زرگران تاکید می‌کند: «بنابراین در چنین شرایطی بهتر آن است که هتلداران واقعیت وجود خانه‌مسافرها را پذیرفته و در مسیر ساماندهی این مجموعه‌ها همکاری کنند.»

او با بیان اینکه اجاره دادن خانه‌ها در شهرهای شمالی و زیارتی کشور از دیرباز رایج بوده و اکنون با تنوع مقاصد گردشگری، این فعالیت به دیگر شهرها تسری یافته است، خاطرنشان می‌کند: «اجاره دادن خانه‌ به مسافران در شهرهای گردشگرپذیر، پدیده‌ای نیست که بتوان آن را حذف کرد و نادیده انگاشتن آن نیز به صلاح نیست.»نعمتی می‌افزاید: «فعالیت سازماندهی‌نشده مردم محلی برای اسکان مسافران در خانه‌های محلی، علاوه‌بر اینکه می‌تواند به تضعیف حقوق گردشگران منجر شود، در مجموع به صنعت گردشگری کشور که هتلداری نیز بخش مهمی از آن است، آسیب خواهد رساند.»

 به گفته این مقام مسوول، اجاره شبانه خانه به مسافران از سوی افراد محلی، روندی رو به رشد داشته که با استقبال گردشگران داخلی و حتی خارجی روبه‌رو است و در صورت عدم نظارت بر آن، نه‌تنها نمی‌توان استانداردهای لازم در ارائه خدمات را به آنها ابلاغ کرد و بر فعالیتشان نظارت داشت، بلکه به‌دلیل نداشتن آمار و اطلاعات کافی و منسجم از تعداد این خانه‌ها در هر یک از شهرها، امکان بررسی دقیق عرضه و تقاضا برای اماکن اقامتی و همچنین اخذ مالیات و عوارض از آنها نیز وجود ندارد؛ مساله‌ای که بیش از همه، به ضرر صاحبان اقامتگاه‌های رسمی خواهد بود.

از همین‌رو مدیر کل بازاریابی و تبلیغات گردشگری سازمان میراث فرهنگی تاکید می‌کند: «تنها در صورتی می‌توان بر فعالیت این خانه‌ها نظارت کرد که حیاتشان به رسمیت شناخته شود.»

***خانه های مسافر درانتظار ساماندهی

درهمین راستا ، معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی گفت: پنج نیاز اساسی زائران در مشهد شناسایی شده است که رسیدگی به خانه‌مسافرهای بدون مجوز از آن جمله است.

محمد صادق براتی اولین نیاز زائران را کنترل گرانی ها دانست و اظهار کرد: موضوع دومی که مورد انتظار زائران بوده، رسیدگی و نظارت بر اماکن و اقامتگاه‌هاست؛ نظارت بر اماکن اقامتی دارای مجوز به صورت مستمر توسط دستگاه‌های ناظر و اداره کل میراث فرهنگی انجام می‌گیرد اما خانه مسافرهای فاقد مجوز مشکلاتی را ایجاد کرده‌اند که براساس مصوبه ستاد اجرایی خدمات سفر، این‌گونه اقامتگاه‌ها باید ضمن اخذ مجوزهای قانونی تا پایان سال سامان‌دهی شوند.

براتی در ادامه ابراز کرد: با توجه به نزدیک شدن به ایام محرم و صفر کمیته دهه آخر صفر باید جلسات خود را به صورت منظم ادامه داده و مصوبات آن را برای اجرا به نهادهای مربوطه ابلاغ کند.